Μεγάλη κουβέντα για τον ρόλο των εναερίων μέσων, στην Ελλάδα έχει επικρατήσει το να ζητούν οι Δήμαρχοι και οι Περιφερειάρχες σε κάθε Δασική πυρκαγιά που ξεσπά στα όρια των Δήμου τους την άμεση συνδρομή των εναερίων μέσων, αδιαφορώντας για το αν υπάρχουν διαθέσιμα ή αν η πυρκαγιά σβήσει τελικά από τις επίγειες δυνάμεις, βλέπετε το να βγάλει μετά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι να εγώ σας έφερα και τα εναέρια και κοιτάξτε την σβήσαμε μετρά πολύ περισσότερο από την άποψη του εκάστοτε επικεφαλή της επιχείρησης.
Ας εξετάσουμε με μια ποιο προσεκτική ματιά τον ρόλο των εναερίων μέσων και πως αυτά μπορούν να βοηθήσουν τις επίγειες δυνάμεις στην κατάσβεση μιας Δασικής Πυρκαγιάς.
Τα εναέρια µέσα χρησιµοποιούνται στη δασοπυρόσβεση µε τέσσερις βασικά τρόπους.
1 Για την από αέρος επιτήρηση δασικών εκτάσεων.
2 Για την άµεση επέµβαση και καταστολή των πυρκαγιών.
3 Για τον περιορισµό εκτεταµένων συµβάντων.
4 Για τον συντονισµό των επίγειων και εναέριων πυροσβεστικών
δυνάµεων.
Τι μπορεί να κάνει όμως ένα εναέριο μέσο σε μια Δασική Πυρκαγιά;
Τα εναέρια µέσα δεν σβήνουν από µόνα τους την πυρκαγιά αλλά σε κάθε
περίπτωση συνδράµουν τις επίγειες δυνάµεις σε αυτό το σκοπό.
Οι βασικές
επιχειρησιακές δυνατότητές τους όσον αφορά το κατασβεστικό έργο τους
εντοπίζονται στα εξής:
• Μειώνουν την ένταση της πυρκαγιάς.
• Μειώνουν την ταχύτητα εξάπλωσης.
• Ενισχύουν τις γραµµές άµυνας.
• Αυξάνουν την αποτελεσµατικότητα του µηχανισµού στην φάση της
φύλαξης των πυρκαγιών.
Πως όμως επιχειρούν και πραγματοποιούν ρίψεις νερού;
Η επικοινωνία και η κατάδειξη στόχου για να είναι αποτελεσµατική πρέπει
να βασίζεται σε κοινή ορολογία και σταθερά σηµεία ορατά από τα εναέρια
µέσα.
Ο καθορισµός του στόχου και των προτεραιοτήτων είναι ευθύνη του
συντονιστή ενώ ο τρόπος προσέγγισης και τρόπος ρίψης είναι στην
ευχέρεια του χειριστή.
Ο στόχος πρέπει να γίνεται έγκαιρα γνωστός στον χειριστή και να
αποφεύγεται η συχνή αλλαγή των περιοχών ρίψης. Επιπλέον πρέπει να
είναι σαφές ότι δεν αλλάζει ο στόχος όταν το µέσο βρίσκεται σε τελική
διαδικασία για τη ρίψη και αποφεύγονται οι επικοινωνίες σε αυτή την φάση.
Η επικοινωνία αφορά µόνο το συνολικό επιχειρησιακό έργο και δεν γίνονται
κρίσεις αναφορικά µε την ικανότητα ενός εκάστου των πληρωµάτων από
ασυρµάτου.
Η ασφάλεια είναι ο κυρίαρχος στόχος και προτεραιότητα. Για το λόγο αυτό
τηρούνται οι διαδικασίες και οι κανόνες ασφαλείας και σε καµία περίπτωση
δεν ασκείται έστω και έµµεση πίεση για την πραγµατοποίηση ενεργειών
που µπορεί να ενέχουν µη αποδεκτό βαθµό επικινδυνότητας.
Εκτιµάται από κοινού η χρησιµότητα της χρήσης αφρού και οι βολές
γίνονται µε τον ανάλογο τρόπο.
Και από πότε επιχειρούν εναέρια μέσα πυρόσβεσης;
Η Χρήση των αεροσκαφών για αντιπυρική προστασία των δασών χρονολογείται από το
1919.
Στην αρχή τα αεροσκάφη χρησιµοποιήθηκαν στον Καναδά για την ανίχνευση
πυρκαγιών.
Από το 1930 τα αεροσκάφη άρχισαν να χρησιµοποιούνται στις ΗΠΑ, Ρωσία, Καναδά
και Αυστραλία για την καταστολή-κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών.
Αρχικά
χρησιµοποιήθηκε η ρίψη χάρτινων σάκων των 14 λίτρων, που έφεραν επικάλυψη από
<<λάτεξ>> και ήσαν γεµάτοι νερό.
Οι σύγχρονες µέθοδοι αεροπυρόσβεσης βασίζονται στην ιδέα της ρίψης µεγάλων
ποσοτήτων νερού και χηµικών .
Στην Ελλάδα η Αεροπυρόσβεση εφαρµόζεται από το 1976.
Ποια η επίδραση του ανέμου στην προσπάθεια των εναέριων να εκτελέσουν το έργο τους;
Άνεµος
Ταχύτητα
<5Knts
∆ηµιουργεί µέτωπο το οποίο αντιµετωπίζεται σχετικά εύκολα.
5-15 Knots
∆ηµιουργεί µέτωπα µεγάλου µήκους τα οποία αντιµετωπίζονται πολύ δύσκολα.
>15 Knots
∆ηµιουργεί µέτωπο µε πολύ δραστική κεφαλή η οποία πρέπει να προσβληθεί πρώτη.
∆ιεύθυνση
Αντίθετος – Πλάγιος – Ούριος
Ο αντίθετος άνεµος διευκολύνει κατά κανόνα τις ρίψεις και προκαλεί συγκέντρωση του
νερού
Ο πλάγιος άνεµος διευκολύνει ιδιαίτερα σε απότοµες προσήνεµες πλαγιές,
επηρεάζει όµως την ακρίβεια της ρίψης. Προκαλεί µεγάλη δυσκολία σε υπήνεµες
πλαγιές.
Ο ούριος άνεµος προκαλεί µεγάλη διασπορά και δυσκολεύει την πτήση του
αεροσκάφους, ιδιαίτερα σε περιβάλλον µε υψηλά εµπόδια µετά το στόχο
Ρεύµατα
Ανοδικά – Καθοδικά
Τα ανοδικά και καθοδικά ρεύµατα µόνο δυσκολία προκαλούν κατά την ρίψη και πρέπει
να αντιµετωπίζονται µε µεγάλη προσοχή.
Οι χαράδρες δεν είναι ο καταλληλότερος χώρος πτήσης για τα αεροσκάφη. Περιορίζουν
τη δυνατότητα ελιγµού και δηµιουργούν δικές τους συνθήκες ανέµου και αναταράξεων.
Ύψος Ρίψης
Το ύψος ρίψης επηρεάζει τόσο την ασφάλεια του αεροσκάφους όσο και την
αποτελεσµατικότητα της ρίψης καθεαυτής και του πυροσβεστικού υλικού
Ελάχιστο 100’
Με Αφρό έως και 170’ – 200’
Σε περιοχή Υψηλών Εµποδίων µε Βύθιση όχι χαµηλότερα από 200’ πάνω από
το ύψος του εµποδίου.
Χαµηλό = Συγκέντρωση – Ακρίβεια
Υψηλό = ∆ιασπορά – Ελάττωση ακρίβειας
Το πυροσβεστικό αεροσκάφος είναι ένα εργαλείο αρχικής προσβολής.
Η πραγµατική
του αξία έγκειται στην ικανότητά του να:
1. Επεµβαίνει γρήγορα, πριν η φωτιά αποκτήσει ορµή.
2. Επεµβαίνει σε περιοχές προσωρινά απροσπέλαστες από τις επίγειες
δυνάµεις.
3. Ρίχνει µεγάλες ποσότητες νερού ή χηµικών στη φωτιά µέσα σε µικρά χρονικά
διαστήµατα και,
4. Μετακινείται από θέση σε θέση γρήγορα για την προσβολή θερµών
περιοχών, την κατάσβεση τοπικών πυρκαγιών και την προστασία
προσωπικού και µέσων.
Πριν την εκτέλεση της ρίψης θα ελέγχεται η περιοχή ρίψης για εµπόδια από
ασφαλές ύψος, αναγνωρίζοντας τα εµπόδια, τον κάλλιστο άξονα προσέγγισης και τις
µετεωρολογικές συνθήκες ρίψης.
Αν και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες έχουν κατασβησθεί πυρκαγιές από
αεροσκάφη µόνο, ο κύριος αντικειµενικός σκοπός των αεροσκαφών είναι να
επιµηκύνουν τον διαθέσιµο χρόνο των επιγείων δυνάµεων, επιβραδύνοντας ή και
σταµατώντας την εξάπλωση µιας πυρκαγιάς, ώστε να προετοιµαστούν, οργανωθούν,
ελέγξουν την πυρκαγιά και τελικά, επιτύχουν την κατάσβεση.
∆ιάθεση µεταφορικών αφων C – 130 ή C – 27j από 1 Μαΐου έως 31
Οκτωβρίου για την µεταφορά προσωπικού, µέσων και υλικών υποστήριξης, µε
σκοπό την απρόσκοπτη υποστήριξη των Α/Φ στα κλιµάκια αλλά και την ενίσχυση
µε Προσωπικό όταν απαιτείται.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην τήρηση των περιορισµών που αφορούν τους
κανόνες CREW REST, ιδιαίτερα όταν διεξάγονται παρατεταµένες επιχειρήσεις.
(1) Α/Φ CL-215 / 415
- 38 -
Για τα πληρώµατα των εν λόγω Α/Φ ισχύουν τα ακόλουθα κατά την «Περίοδο
Απασχόλησης» (εντός του 24ώρου):
• «Σύνολο Ωρών Πτήσεως», υδροληψιών / ρίψεων (scooping), εξόδων:
• Οκτώ (8) ώρες πτήσεως.
• Εννέα (9) ώρες, αν ο χρόνος µετάβασης και επιστροφής από την περιοχή της
πυρκαγιάς είναι πάνω από 1,5 ώρα.
• Ανά έξοδο αεροπυρόσβεσης µέγιστο όριο είναι οι τρεισήµισι (3,5) ώρες πτήσεως
ή τα τριάντα (30) scooping για τα πληρώµατα των Α/Φ CL-415 και οι τρεις (3) ώρες
πτήσεως ή τα είκοσι πέντε (25) scooping για τα πληρώµατα των Α/Φ CL-215.
• Σύνολο υδροληψιών / ρίψεων στην «Περίοδο Απασχόλησης»: ογδόντα (80) για
τα CL-415 και εβδοµήντα πέντε (75) για τα CL-215.
• Τρεις (3) έξοδοι διάρκειας τουλάχιστον δυόµισι (2,5) ωρών εκάστη («πλήρεις
έξοδοι»).
Μετά τη συµπλήρωση έξι (6) ωρών είτε µετά από δύο (2) συνεχόµενες πλήρεις
εξόδους, θα µεσολαβεί «ενδιάµεσος χρόνος ανάπαυσης» τουλάχιστον δύο (2) ωρών,
πριν το πλήρωµα συµπληρώσει τα µέγιστα όρια (ωρών ή εξόδων).
(2) Α/Φ GRUMMAN / PZL
Για τα πληρώµατα των εν λόγω Α/Φ ισχύουν τα ακόλουθα κατά την «Περίοδο
Απασχόλησης» (εντός του 24ώρου):
• «Σύνολο Ωρών Πτήσεως»:
• Α/Φ PZL οκτώ (8) ώρες.
• Α/Φ GRUMMAN έξι (6) ώρες.
Ανά αποστολή αεροπυρόσβεσης µέγιστο όριο αποτελούν για τα Α/Φ PZL οι
τρεις (3) ώρες πτήσεως και για τα Α/Φ GRUMMAN οι δύο (2) ώρες.
• Μετά από συµπλήρωση δύο (2) εξόδων είτε έξι (6) ωρών για Α/Φ PZL και
τεσσάρων (4) ωρών για τα Α/Φ GRUMMAN, θα µεσολαβεί «ενδιάµεσος χρόνος
ανάπαυσης» διάρκειας δύο (2) ωρών, πριν το πλήρωµα συµπληρώσει τα µέγιστα όρια
(ωρών ή εξόδων)
Κατά τη φάση της επιχείρησης θα τηρείται σιγή ασυρµάτου και θα
ακολουθείται η τυποποιηµένη φρασεολογία. Εξαίρεση αποτελεί οποιαδήποτε
κατάσταση που αφορά την ασφάλεια των πτήσεων και εδάφους.
Ο συντονιστής εδάφους θα απευθύνεται πάντα και µόνο στον αρχηγό
σχηµατισµού ή συντονιστή αέρος και δεν πρέπει να επεµβαίνουν κατά τη στιχοµυθία
άλλα µέλη του σχηµατισµού ή άτοµο από το έδαφος.
Μετά τη ρίψη απαγορεύονται ρητά οι επευφηµίες ή η κακή κριτική για το
αποτέλεσµα των βολών των εναέριων µέσων, λόγω του ότι δυνατόν να συµβάλλουν
αρνητικά στην ασφάλεια των πτήσεων.
ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΦΡΑΣΕΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑ ΦΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.
Με πληροφορίες από την κοινή ενημέρωση-σεμινάριο της Πολεμικής Αεροπορίας και του Π.Σ. παλαιοτέρων ετών. Για την οργάνωση και διεξαγωγή του σεμιναρίου εργάστηκαν δυο ομάδες εργασίας από το Π.Σ. και την Π.Α.
Κουρτέσης Ιωάννης
Τεχνικός Δασικής Προστασίας - Εθελοντής Πυροσβέστης
ΜΑΡΑΘΩΝΑΣ 09/05/2021